Πρωτοπρεσβύτερος Πρωτοπρεσβύτερος Χαρίλαος Ε. Παπαγεωργίο

Πρωτοπρεσβύτερος Πρωτοπρεσβύτερος Χαρίλαος Ε. Παπαγεωργίου

Πρότυπα της Π. Διαθήκης στο έργο του γέρ. Αιμιλιανού

4 Νοεμβρίου 2014

δ. Ο Ιακώβ  είναι  ίσως  η  προσφιλέστερη  και ευγλωττότερη  για  τον π. Αιμιλιανό μορφή  της  Παλαιάς  Διαθήκης. Ο  Γέροντας  λάτρευε  τον  μέγα  Πατριάρχη  και  ελκυόταν  από  την  γεμάτη  προφητικό  μυστήριο  ζωή  του. «…Επαινώ  την  Ιακώβ  κλίμακα   και  την  στήλην  ην  ήλειψεν  τω  Θεώ και  την  προς  αυτόν πάλην  η  τις  ποτε  ην , οίμαι  δε  του  ανθρωπείου  μέτρου  προς  το  θείον  μέτρον  αντιπαρέκτασις  και  αντίθεσις , όθεν  και  άγει  τα  σύμβολα  της  ηττωμένης  γενέσεως…»[113].  Ο Γέροντας  λαμβάνει  αφορμή  από  το  συμβάν  της  πάλης  του  μεγάλου  Πατριάρχου  με  τον  ζώντα  Θεό για  να προβάλλει  τη  θεολογική άποψη  της  « ηττωμένης  γενέσεως »  που  παλαίει  και  λαμβάνει  ως  έπαθλο  τη  θεία  ευλογία.

Όταν  ο  Ιακώβ  ευρίσκεται  στη  δυσκολότερη  φάση  της  ζωής  του , καταδιωκόμενος  από  τον αδελφό  του Ησαύ , επιθυμεί  να  επιστρέψει  στη  γη  των  πατέρων  του. Στο  νόστο  του  αυτό  τον  επισκέπτεται  ανήρ  ολοφώτεινος  « είδος Θεού » , δηλ. ο  ίδιος  ο  Θεός μέσα  στη  νύκτα  και  παλεύει  μαζί  του [114].  Προς  στιγμήν ο Ιακώβ  φοβάται  , θεωρώντας  τον ως  εχθρό , αλλά  στην  καρδιά  του  αναδύεται  μια άλλη  πληροφορία.  Στην  πάλη  αυτή νικούσε  ο Ιακώβ  το  Θεό. Στην  κρίσιμη  καμπή  ο  Θεός  του  λέει  ότι  ξημέρωσε  και  πρέπει  να  Τον  αφήσει  να  φύγει ,  αλλά  ο  Ιακώβ  Του  αρνείται  να  Τον  ελευθερώσει , παρεκτός  εάν  Εκείνος  τον  ευλογήσει.  Κι  ο  Θεός  τον  ευλογεί  και  μεταλλάσσει  το  όνομα  του  Πατριάρχου  σε  «Ισραήλ»  δείγμα  της  ξεχωριστής  προς  αυτόν ευλογίας – Διαθήκης.

Η φράση  της  ευλογίας  του  Θεού  συγκλόνιζε  το  Γέροντα : «…ου  κληθήσεται  έτι  το  όνομά  σου  Ιακώβ , αλλ’  Ισραήλ , ότι  ενίσχυσας μετά  Θεού  και  μετ’ ανθρώπων  δυνατός  έση…» . Μοιάζει  ο  Θεός  δηλ.  να  λέει  στον  καθένα  αγωνιστή  της  νήψεως: « Με  νίκησες , είσαι ισχυρός   στον  πνευματικό  σου  αγώνα  και  μεταξύ  των  ανθρώπων    θα  είσαι  δυνατός…»[115]. Εδώ  αποτυπώνεται  ο  καθημερινός  αγώνας  του  ανθρώπου ,  ο  οποίος  είτε  σκλαβώνεται  στους  εχθρούς , είτε ευτυχεί, είτε  βρίσκεται  σε  περιπέτεια, στην  πραγματικότητα  ζει  το  μόχθο  και  την  αγωνία  του  Ιακώβ  αλλά  εν  τέλει  απολαμβάνει  τη  θεϊκή  ευλογία[116].  Αυτό  είναι καταστάλαγμα  της  πνευματικής  εμπειρίας[117], εφόσον  η  φαινομενική  νίκη  του  ανθρώπου  στην ιδιότυπη   πάλη  του  με  το  Θεό , εντέλει  γίνεται  κένωση  του  Θεού  που πληροί  τον  άνθρωπο και  τον  λαμπρύνει  με τη  θεϊκή  Του  παρουσία χαρίζοντάς  του  ισχύ και  δύναμη[118]. Ο  Γέροντας  μέσα  από  τη  θεολογία  της  «ηττωμένης  γενέσεως » , αλλοιωμένος  από  τη  θεία  χάρη[119] περιέγραφε  τον  αγώνα  του  να  ευλογηθεί  από  το  Θεό και καταθέτει  το  βίωμά  του  ως  ύψιστη  μοναστική  εμπειρία.

ε. Ο  Ηλίας  αποτελεί τον  εκλεκτό  και  πυρφόρο  προφήτη  της  Παλαιάς  Διαθήκης ,  την ενσάρκωση  του  θείου ζήλου[120]. Καταξιώνεται  δια  της ερήμου όπου  δέχεται  θεοφάνειες  και  θεοσημίες[121]  προκειμένου  να  επιτελέσει  το  προφητικό  του  έργο. Η  νηπτική  του  ζωή[122] (νηστεία, άσκηση , προσευχή ) συντελούν  στην  εκζήτηση   και  έκχυση  της  θείας  χάριτος  στην   ύπαρξή του  κι  έτσι  τον  καθιστούν  μαχητή  του  Θεού  με  πύρινο  λόγο[123].  Γίνεται  ο  μάρτυρας  της  αληθείας[124]   του  Θεού  στα  αλλόφυλα  έθνη  και  με  την  πυρφόρο   αλλά  και μυστηριώδη  ανάληψή  του προεικονίζει  την  εσχατολογική επιστροφή.  Είναι  το  πρότυπο  του  πιστού  και δικαίου ,  ο  οποίος  δια  της  προσευχής  του οικειούται  το  Θεό  και  φθάνει  στο  να  συνομιλεί  με  τον  σαρκωθέντα   και μεταμορφούμενο   Υιό  Του [125].

στ. Ο Ησαΐας  είναι ο θείος[126], ο  ορών[127]   τον  Θεόν  προφήτης , για  τον  οποίο η  φανέρωση  του  Θεού  είναι  μια  συγκλονιστική  εμπειρία  ζωής.  Και  αυτός  στοιχεί  στον  κανόνα  της  νηπτικής  ζωής[128] ώστε  να  καταυγάζεται η  ύπαρξή  του από  το  κάλλος  του  Θεού . Αυτό  που προκαλεί  την  έκχυση  της  χάριτος  στην  ύπαρξή  του  είναι η  βαθυτάτη ταπείνωσή  του  που  εξιλεώνει  το  Θεό. Με  την  προφητεία  του  για  την  ημέρα  Κυρίου , που  αποτελεί  τη  συγκεφαλαίωση  όλων  των  προφητειών,  δίδει  το  στίγμα  της  Βασιλείας  του  Θεού[129].   Ομιλεί  για  την  αγιότητα[130]  ως τρόπο  ζωής  του  Θεού και   πρόσκληση  προς  τον  άνθρωπο , ώστε  να  αυτή  να  γίνει  σκοπός  της  ζωής  του.  Μέσα  από  τον  αγιασμό  αυτό  ο  προφήτης , και  δι’ αυτού ο  γέροντας  Αιμιλιανός,  μιλά  για  τον  ανακαινισμό  της  ανθρωπίνης  υπάρξεως[131] εν  ελευθερία, για  τη  θεραπεία, την καινούρια  ζωή,   το  φως,   τη  σωτηρία [132].

ζ.Ο  Δαβίδ  είτε ως  μεμονωμένος  άνθρωπος είτε  ως  βασιλιάς  παραμένει  ένας από  τους  τύπους  του  Μεσσία , ο  οποίος  θα  γεννηθεί από το γένος  του. Είναι  ένας  ορών  τον  Θεόν,   κλητός  Θεού κεχρισμένος , ευλογημένος.  Ο  Θεός  δοξάζει  τη  ζωή  του  και  υψώνει  τη  δυναστεία  του [133].  Γίνεται  ο  ελευθερωτής, ο  ήρωας   κι  ο  ποιμένας  του  λαού  του  Θεού[134]  και  η  αρετή  του μεγαλύνει  τα  έργα  του [135]. Ο  όρκος  της  οσιότητος και  αγνότητος που  υπέβαλε  στο  Θεό  είναι  κάτι  ανάλογο – όπως  τονίζει ο  Γέροντας –  της  μοναχικής  υποσχέσεως. Το  τραγικό  γεγονός  της  διπλής  πτώσεώς  του[136] καθίσταται ,  μετά  τις  πρώτες  τραγικές  συνέπειες , αφορμή  μετανοίας , κίνητρο  σωτηρίας και ένας  ιδιότυπος  πνευματικός  τοκετός.

Ο  πειρασμός  γέννησε  δάκρυα  και   το   πάθος  έτεκε  συντριβήν. Έτσι  η  αρετή  του  υπερεκάλυψε  τα  πλήθη  των  ανομιών  και  τον  ανήγαγε  σε  ύψη  θεοπτίας , θεομιλίας και  θεολογίας.  Καταστάλαγμα  της  σωτηριώδους  εμπειρίας  του  υπήρξε  το  Ψαλτήριο όπου  συνάπτονται  σε αίνο , ικεσία  και  ευχαριστία τα  βιώματά  του.  Αυτό  που  κάμει  το  Θεό  να  παρακάμπτει  τις  όποιες – πολλές και  μεγάλες –  αδυναμίες  και  πάθη  του Δαβίδ  είναι η  υπακοή  στα  εντάλματά Του , έστω  κι  αν  προς  στιγμήν παρασύρεται.  Για  τον προφητάνακτα   ο  λόγος  του  Θεού  είναι  νόμος  και  οι  εντολές  Του  δείγματα μιας  θείας  ζωής,   που  καλείται  ο  κάθε  άνθρωπος  να  ζήσει  για  να  μεγαλουργήσει πνευματικά  υφιστάμενος  θεουργικώς  τη  σωτηρία  του  ως  δώρο αγάπης  του  Θεού.

[Συνεχίζεται]

 

[113] Γρηγορίου του  Θεολόγου , Θεολογικός Β  Περί  θεολογίας (κη) 26 , PG 36, 49B

[114] Γεν.32,  24-31

[115] Αρχιμ. Αιμιλιανού ,οπ. παρ ., Κατηχήσεις τ. 5 ,  σ. 97-98.

[116] Οπ. παρ., Κατηχήσεις τ. 3, σ. 119-120.

[117] Αρχιμ. Αιμιλιανού ,Λόγοι ασκητικοί – ερμηνεία στον αββά Ησαία,  Αθήναι 2005, σ. 106-108.

[118] Αρχιμ. Αιμιλιανού , οπ. παρ. , Κατηχήσεις  τ. 3,  σ. 147-48. Πρβλ.  Γέροντος  Σωφρονίου( Σαχάρωφ), Περί  προσευχής , εκδ. Ι.Μ.Τ. Προδρόμου, Έσσεξ 1993,  σ.129,132-3.

[119] Αρχιμ.Ελισαίου , μνημ. εργ., σ. 28.

[120] Γ Βασ.  17, 1-  19, 10 –  8, 15  και Α  Μακ.  2, 58

[121] Γ  Βασ.  19, 12

[122] Αρχιμ. Αιμιλιανού , οπ. παρ. Κατηχήσεις, τ. 2 ,  σ. 415.

[123] Σοφ. Σειράχ 48,1 .  Πρβλ. Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας οπ.παρ.,  σ. 445.

[124] Αρχιμ. Αιμιλιανού , οπ. παρ.,  Κατηχήσεις τ. 1,  σ. 309.

[125] Πρβλ. Ιακ. 5,16 κ.ε.Ματ. 17,1-8

[126] Αρχιμ. Αιμιλιανού, Λόγος  περί  νήψεως – ερμηνεία στον  Άγιο Ησύχιο, Αθήναι 2008, σ. 464-469.

[127] Αρχιμ.Αιμιλιανού , οπ. παρ.,  Κατηχήσεις  τ. 2  σ. 365 κ.ε.

[128] Οπ. παρ., Κατηχήσεις τ. 1,   σ. 132-3.

[129] Οπ. παρ., Κατηχήσεις τ. 3 ,  σ. 345.

[130] Λεξικό Βιβλικής  Θεολογίας , οπ. παρ. , σ. 19-24.

[131] Αιμιλιανού Αρχιμ., οπ. παρ.,   Κατηχήσεις τ.  3,  σ.249  και  Ησ. 40,31

[132] Ησ. 42,6- 7  –  49,6 –  61.1

[133] Αρχιμ.Αιμιλιανού, οπ. παρ.,  Κατηχήσεις τ. 3,  σ. 369,371.

[134] Λεξικό Βιβλικής   Θεολογίας , οπ.παρ. , σ. 233-235 .

[135] Αρχιμ. Αιμιλιανού, οπ. παρ.,  Κατηχήσεις τ. 3 σ. 371.

[136] Β Βασ.  11  κα ι  Ιωάννου Κορναράκη , Βιβλικά  ψυχογραφήματα , οπ.παρ. , σ. 125 κ.ε.