Η Παλαιά Διαθήκη στην Εβραϊκή και την Χριστιανική Θρησκεία...
Οι Εβραίοι, ή όπως αλλιώς τους ονόμασε η Ιστορία στο διάβα της… θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, επιεικώς, επιθετικοί, «κλειστοί» και όπως τους είπε ο ίδιος ο Χριστός «γενεά πονηρά και μοιχαλίς» (Ματθ. 16, 1 και Ματθ. 13, 38-42)
Προϊόν του πολιτισμού αυτού του λαού, υπήρξε η Παλαιά Διαθήκη η οποία, ως πρωτογενής πηγή, τροφοδοτεί με υλικό αυτό το Ιστολόγιο.
Θα προσπαθήσω, μέσα από τις αναφορές μου, να απαντήσω σε δύο ερωτήματα που μου έχουν από καιρό τεθεί:
α) Ποια είναι η σχέση της Εβραϊκής θρησκείας με την Παλαιά Διαθήκη;
β) Γιατί στη Χριστιανική πίστη και λατρεία διατηρούνται τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης;
Ας δούμε πρώτα την σχέση της Εβραϊκής θρησκείας με την Παλαιά Διαθήκη
Οι Εβραίοι, κατ’ αρχήν, αντλούν ερείσματα για να δηλώνουν ο «εκλεκτός λαός» από την Παλαιά Διαθήκη (Π.Δ.).
Η εκλογή τους πράγματι, έγινε από τον Θεό, σύμφωνα με το κείμενο, όμως μόνο για να γίνουν ο δίαυλος από όπου θα περνούσε το «σχέδιο της σωτηρίας του κόσμου».
Δηλαδή… ο λαός του Ισραήλ, διαλέχτηκε από τον Θεό, κατά την Π.Δ., και του ζητήθηκε να μείνει καθαρός από προσμείξεις και ξένες επιδράσεις-κυρίως δε να μην χάσει την πίστη του-μόνο και μόνο για να γεννηθεί από τα σπλάχνα του ο Μεσσίας. ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ.
Λίγα λόγια για το Τανάκ, την Εβραϊκή Βίβλο δηλαδή και το Ταλμούδ, την Εβραϊκή παράδοση.Τανάκ, στα Εβραϊκά. תנ״ך, ονομάζονται σύμφωνα με τον Ιουδαϊσμό οι Άγιες Γραφές, δηλαδή η Εβραϊκή Βίβλος. Το Τανάκ περιλαμβάνει όσα από τα βιβλία της Χριστιανικής Παλαιάς Διαθήκης περιλαμβάνει ο ιουδαϊκός κανόνας των θεόπνευστων βιβλίων, δηλαδή χωρίς τα Απόκρυφα και τα Δευτεροκανονικά βιβλία που, όπως έχω ξαναγράψει, δέχονται με διαφορετικό τρόπο οι Χριστιανικές ομολογίες. Ο ιουδαϊκός κανόνας κλείνει και οριστικοποιείται στα χρόνια των Μακκαβαίων και μέχρι το τέλος της ιουδαϊκής ιστορίας, δηλαδή από τον 2ο αι. μ.Χ. ως το 70 μ.Χ..
Ο όρος Τανάκ αποτελεί ακρώνυμο των τμημάτων από τα οποία αποτελείται, και περιέχει 39 βιβλία:
* Τορά (ο Νόμος, στα Εβραϊκά תורה), είναι τα αρχαιότερα βιβλία της συλλογής, η Πεντάτευχος, η συγγραφή των οποίον αποδίδεται από την Ιουδαϊκή παράδοση στον Μωϋσή.
* Νεβιείμ (οι Προφήτες, στα Εβραϊκά נביאים)
* Κεθουβείμ (τα Αγιόγραφα ή Γραπτά, στα Εβραϊκά כתובים)
Τα βιβλία της Εβραϊκής Βίβλου, αναγιγνώσκονται στις Εβραϊκές γιορτές και συνιστούν για τον Ιουδαϊσμό την πηγή της Θείας Αποκάλυψης. Ειδικά το βιβλίο του Νόμου, η Τορά, αποτελεί για τους Εβραίους, οδηγό τον οποίον-όσοι είναι πιστοί-δεν εγκαταλείπουν. Απαγορεύσεις και επιβεβλημένες πρακτικές που καθορίζονται από τα κείμενα διέπουν όλες τις πτυχές της ζωής, από το πώς θα σφαχθεί ένα ζώο για να είναι κατάλληλο να φαγωθεί, ως την περιτομή, από τις μικρές ως τις μεγάλες συνήθειες. Η ανάγνωση της Τορά επιβάλλεται να γίνεται κάθε Δευτέρα και Πέμπτη, διότι, κατά μία άποψη, ο πιστός Ιουδαίος δεν πρέπει να μείνει πάνω από τρεις ημέρες χωρίς να ακούσει την Τορά. Το Ταλμούδ είναι μια ογκώδης, εξω-βιβλική συλλογή εβραϊκών κειμένων, προϊόν του μεσαιωνικού Ιουδαϊσμού, που αποτελεί τη συνέχεια της ιουδαϊκής Βίβλου και περιλαμβάνει όχι μόνο κείμενα που αφορούν την ερμηνεία του μωσαϊκού Νόμου αλλά και ποικίλο άλλο υλικό, νομικό, θεολογικό, ηθικό, επιστημονικό, ιστορικό, λαογραφικό κ.λπ. έχοντας έτσι και εγκυκλοπαιδικό χαρακτήρα.
Το Ταλμούδ ερμηνεύεται ως μελέτη ή διδασκαλία, κατά σύντμηση του Ταλμούδ Τορά που σημαίνει μελέτη ή διδασκαλία του νόμου και ήταν έργο μορφωμένων ραββίνων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι ανώνυμοι. Μετά τον μωσαϊκό Νόμο, είναι το έργο που επέδρασε όσο κανένα άλλο στη ζωή και τη σκέψη του ιουδαϊσμού.
Το Ταλμούδ, αποτελείται από δύο βασικά τμήματα:
* Τη Μισνά, που σημαίνει μελέτη, μάθηση, από το ρήμα σανά που σημαίνει διδάσκω δι’ επαναλήψεως και
* Την Γκεμαρά, που σημαίνει τελείωση ή ολοκλήρωση.
Σε αυτά προστίθενται και κάποια βοηθητικά κείμενα.
Να περάσουμε τώρα στο δεύτερο ερώτημα…
Γιατί στη Χριστιανική πίστη και λατρεία διατηρούνται τα βιβλία της Π.Δ.;
Η χρήση της Π.Δ. στη λειτουργική ζωή, είναι ένα θέμα που ανά καιρούς δημιούργησε ζητήματα και εύλογα ερωτήματα, αφού μέσα στην Π.Δ. αντανακλάται το πολεμικό φρόνημα, η σκληρότητα και η επιθετικότητα του… «εκλεκτού λαού»…
Κάποιες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα μπορείτε να δείτε… και εδώ.
Να πούμε πρώτα ποια είναι αυτή η «σωτηρία» που αναφέραμε ότι εξ αιτίας της επελέγη από τον Θεό ο λαός του Ισραήλ ως «περιούσιος»…και τι ακριβώς είναι το «σχέδιο» του Θεού…
Ο άνθρωπος, κατά την βιβλική διήγηση, πλάθεται από τον Θεό «κατ’ εικόνα και ομοίωση Θεού». Δύσκολοι Θεολογικοί όροι…αλλά θα πω δυο κουβέντες να τους ξεθολώσω κάπως γιατί είναι απαραίτητο…θα πω δηλαδή πώς του ερμηνεύει η Ορθόδοξη Θεολογία…
Το «κατ’ εικόνα»: είναι το όλον της φύσης του ανθρώπου, χαρίσματα και δυνατότητες… η προίκα που του έδωσε δηλαδή ο Θεός.
Το «καθ’ ομοίωση»: είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της φύσης του ανθρώπου με προσανατολισμό στον Θεό.
Έπλασε, λοιπόν, ο Θεός τον άνθρωπο κατά την Βιβλική διήγηση, ελεύθερο, αυτεξούσιο, πνευματικό, κοινωνικό, κυρίαρχο επί της κτίσεως. Σκοπός αυτής της προίκας, είναι να αξιοποιηθεί για να γίνει ο άνθρωπος Θεός. Δηλαδή, εκτός των άλλων, αθάνατος. Αφού εκτός από το κατ’ εικόνα, πάντα κατά την Ορθόδοξη Θεολογία, στην κατάσταση του Παραδείσου ο άνθρωπος ήταν προικισμένος και με τα «δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης», δηλαδή την δυνατότητα αθανασίας, αναμαρτησίας, την αθωότητα, την ακακία, την αγαθότητα, την έλλειψη πόνου, κόπου και φθοράς, την κατοχή πολλών γνώσεων…
Αυτά όλα τα προικιά ήταν δυνατότητες, όχι τελειωμένα πράγματα… ήταν εν δυνάμει.
Πάντα κατά την Ορθόδοξη Θεολογία, λόγω της «πτώσης» των Πρωτοπλάστων…
του οντολογικού δηλαδή αποχωρισμού τους από τον Θεό, είναι μακρύς πια αυτός ο δρόμος της Θέωσης, διότι «αμαυρώθηκε το κατ εικόνα», ο άνθρωπος έγινε δηλαδή θνητός, πάσχει και φυσικά… αποσυνδέθηκε από τον Θεό και από την αρμονική του σχέση με την Φύση.
Με την «πτώση», δηλαδή, η φύση του ανθρώπου εισήλθε στον κόσμο της φθοράς, και μαζί του εισήλθε στον κόσμο της φθοράς και όλη η Δημιουργία.
Ο άνθρωπος φτιάχτηκε «λίαν καλώς», είναι εικόνα Θεού και με την προσωπική του προσπάθεια, το «καθ’ ομοίωσην», πορεύεται προς το «κατ’ εικόνα». Το «καθ’ ομοίωσην», δηλαδή, απλά είναι ο δρόμος. Δρόμος που ο άνθρωπος τον πορεύεται πάντα με την Χάρη του Θεού.
Μικρή παρέκβαση…
Στο θέμα μας τώρα…
Ολόκληρη η Π.Δ., ειδικά δια των Προφητών ευαγγελίζεται αυτό το μήνυμα. Στην Π.Δ. «πατά» ο λόγος και η διδασκαλία του Χριστού και των Αποστόλων για να δειχθεί ότι Αυτός, ο Γιος της Μαρίας, είναι ο Υιός του Θεού, ο αναμενόμενος Μεσσίας.
Η Καινή Διαθήκη (Κ.Δ.) και η Πατερική γραμματεία, στηρίζονται στην Παλαιά Διαθήκη, την ερμηνεύουν με Χριστολογική ματιά και αποτελούν απάντηση στην Εβραϊκή θεώρηση περί του εκλεκτού λαού και του ακόμη επερχόμενου Μεσσία...
Ο Μεσσίας ήρθε, είναι ο Χριστός και είναι τόσο Χριστός όσο και Γιαχβέ, δηλαδή Θεός Πατέρας, διότι ο Θεός είναι Ένας με τρεις υποστάσεις.
Η πρώτη «αναφορά» του Θεού στο «σχέδιο σωτηρίας», γίνεται αμέσως μετά την «πτώση»… στο Κεφ. 3,14 της Γενέσεως, το λεγόμενο και «Πρωτοευαγγέλιο», όπως έχω ξαναγράψει…
«Λέει» ο Θεός στον όφη της διήγησης:
«καὶ ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς· αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν»…
Ο όφις αυτός, κατά την Θεολογία, είναι ο Διάβολος, το όντως Κακό δηλαδή…
Η γυναίκα του κειμένου, κατά την Χριστιανική Θεολογία, είναι η Παναγία…
Το σπέρμα της γυναικός είναι ο Μεσσίας ο οποίος θα νικήσει τον Διάβολο, θα του συνθλίψει δηλαδή το κεφάλι νικώντας τον δια της Αναστάσεώς Του, ενώ ο Διάβολος θα του τραυματίσει την φτέρνα δια του επιφυλασσόμενου Σταυρικού Θανάτου Του.
Αυτές οι δύο εκφράσεις, δηλαδή, αναφέρονται στη Νίκη του Χριστού επί του Θανάτου δια του Θανάτου Του.
Στον Αναστάσιμο Ύμνο…
μπορούμε θαυμάσια να δούμε να υμνείται η «σωτηρία» έτσι όπως την κατανοεί η Χριστιανική πίστη.
Σωτηρία είναι η κατάργηση του Θανάτου, της κοινής μοίρας των ανθρώπων.
Ο Θάνατος πλήττει την ανθρώπινη φύση, είναι η οντολογική της μοίρα εξαιτίας της «πτώσης». Είναι ο «έσχατος εχθρός» (Α΄Κορ. 15,26.), από τον οποίο ήρθε ο Χριστός να μας λυτρώσει. Γι αυτό πέθανε και Αναστήθηκε, για να λυτρώσει από το Θάνατο ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ελπίδα για τον Χριστιανό είναι η Ανάσταση. Ανάσταση του σώματος κατά την Χριστιανική Ανθρωπολογία, διότι η ψυχή είναι ήδη αθάνατη.
Χάρισμα Ζωής, σωτηρίας δηλαδή στους «εν τοις μνήμασιν», σε όλο το θνητό ανθρώπινο γένος, είναι ο Θάνατος και η Ανάσταση του Ιησού.
Το «σχέδιο» προϋπέθετε την Σάρκωση, τον ιστορικό Βίο, την Σταύρωση και την Ανάστασή Του. Την ενανθρώπιση του Θεού Λόγου, του Υιού του Θεού, του Δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδας. Αυτό το «σχέδιο» περιγράφεται εντός της Π.Δ..
Ο «Άδης επικράνθη» με την παρουσία Του εκεί και με την Ανάστασή Του «κατεπόθη θάνατος εις νίκος».
Τις μέρες που ο Υιός του Ανθρώπου πορεύεται προς τον Σταυρό, η Λειτουργική ζωή είναι γεμάτη από αναγνώσματα της Παλαιάς Διαθήκης, πάνω σε αυτά στηρίζεται ολόκληρη η υμνογραφία των ημερών. Δεν είναι αποδοχή των «σταυρωτήδων», που λέει ο λαός, ούτε της πολιτικής τους φυσικά.
Είναι υπενθύμιση του Θεόπνευστου λόγου των Προφητών, ο οποίος επαληθεύεται με τον Σταυρό και την Ανάσταση, άρα και διαβεβαίωση ότι οι λόγοι του Χριστού που συναντάμε στην Κ.Δ. και η υπόσχεση της Δευτέρας Παρουσίας Του θα εκπληρωθούν και αυτοί… είναι επαναβεβαίωση του Χαρμόσυνου Μηνύματος και επανάληψη του Έρχου προς τον Αναστημένο Χριστό …
*** ΕΓΩ δεν είμαι ποιητής... αγαπώ όμως τους ποιητές και την ποίηση, κοσμική και εκκλησιαστική ποίηση αποτυπώνουν τα χνάρια του Θεού στην ανθρώπινη ψυχή.
Ελένη Λιντζαροπούλου
Οι Εβραίοι, ή όπως αλλιώς τους ονόμασε η Ιστορία στο διάβα της… θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, επιεικώς, επιθετικοί, «κλειστοί» και όπως τους είπε ο ίδιος ο Χριστός «γενεά πονηρά και μοιχαλίς» (Ματθ. 16, 1 και Ματθ. 13, 38-42)
Προϊόν του πολιτισμού αυτού του λαού, υπήρξε η Παλαιά Διαθήκη η οποία, ως πρωτογενής πηγή, τροφοδοτεί με υλικό αυτό το Ιστολόγιο.
Θα προσπαθήσω, μέσα από τις αναφορές μου, να απαντήσω σε δύο ερωτήματα που μου έχουν από καιρό τεθεί:
α) Ποια είναι η σχέση της Εβραϊκής θρησκείας με την Παλαιά Διαθήκη;
β) Γιατί στη Χριστιανική πίστη και λατρεία διατηρούνται τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης;
Αναγκαστικά, θα παρουσιάσω μια γενική μόνο ιδέα εδώ…
Ας δούμε πρώτα την σχέση της Εβραϊκής θρησκείας με την Παλαιά Διαθήκη
Οι Εβραίοι, κατ’ αρχήν, αντλούν ερείσματα για να δηλώνουν ο «εκλεκτός λαός» από την Παλαιά Διαθήκη (Π.Δ.).
Η εκλογή τους πράγματι, έγινε από τον Θεό, σύμφωνα με το κείμενο, όμως μόνο για να γίνουν ο δίαυλος από όπου θα περνούσε το «σχέδιο της σωτηρίας του κόσμου».
Δηλαδή… ο λαός του Ισραήλ, διαλέχτηκε από τον Θεό, κατά την Π.Δ., και του ζητήθηκε να μείνει καθαρός από προσμείξεις και ξένες επιδράσεις-κυρίως δε να μην χάσει την πίστη του-μόνο και μόνο για να γεννηθεί από τα σπλάχνα του ο Μεσσίας. ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ.
Τα βιβλία του Εβραϊκού κανόνα, αυτά δηλαδή που αποτελούν την Εβραϊκή βίβλο, το Τανάκ, αποτελούν μια ιερή, και για τους Εβραίους και για τους Χριστιανούς, ανθολόγηση κειμένων. Εξ αρχής, αυτή η ανθολόγηση, ήταν φυσικό να αποκλείσει από τους κόλπους της τα πάσης φύσεως κοσμικά έργα, τα έργα που δεν συμφωνούσαν με την θρησκευτική διδασκαλία του Ιουδαϊσμού και τα χαρακτηριζόμενα ως απόκρυφα ή ψευδεπίγραφα έργα της μεταγενέστερης εποχής. Ήταν δηλαδή εθνική και θρησκευτική γραμματεία η οποία στην πορεία απέκτησε «κανονικότητα». Τα αρχαιότερα αποσπάσματα ανάγονται λίγο πριν τον 13ο αι. π.Χ.. Η γραπτή μορφή της βιβλικής γραμματείας είναι βέβαιο ότι αποκτά σάρκα και οστά στα χρόνια του Δαυίδ, 10ο αι. π.Χ., αν και οι ρίζες της προσδιορίζονται στον 12ο αι..
Λίγα λόγια για το Τανάκ, την Εβραϊκή Βίβλο δηλαδή και το Ταλμούδ, την Εβραϊκή παράδοση.Τανάκ, στα Εβραϊκά. תנ״ך, ονομάζονται σύμφωνα με τον Ιουδαϊσμό οι Άγιες Γραφές, δηλαδή η Εβραϊκή Βίβλος. Το Τανάκ περιλαμβάνει όσα από τα βιβλία της Χριστιανικής Παλαιάς Διαθήκης περιλαμβάνει ο ιουδαϊκός κανόνας των θεόπνευστων βιβλίων, δηλαδή χωρίς τα Απόκρυφα και τα Δευτεροκανονικά βιβλία που, όπως έχω ξαναγράψει, δέχονται με διαφορετικό τρόπο οι Χριστιανικές ομολογίες. Ο ιουδαϊκός κανόνας κλείνει και οριστικοποιείται στα χρόνια των Μακκαβαίων και μέχρι το τέλος της ιουδαϊκής ιστορίας, δηλαδή από τον 2ο αι. μ.Χ. ως το 70 μ.Χ..
Ο όρος Τανάκ αποτελεί ακρώνυμο των τμημάτων από τα οποία αποτελείται, και περιέχει 39 βιβλία:
* Τορά (ο Νόμος, στα Εβραϊκά תורה), είναι τα αρχαιότερα βιβλία της συλλογής, η Πεντάτευχος, η συγγραφή των οποίον αποδίδεται από την Ιουδαϊκή παράδοση στον Μωϋσή.
* Νεβιείμ (οι Προφήτες, στα Εβραϊκά נביאים)
* Κεθουβείμ (τα Αγιόγραφα ή Γραπτά, στα Εβραϊκά כתובים)
Τα βιβλία της Εβραϊκής Βίβλου, αναγιγνώσκονται στις Εβραϊκές γιορτές και συνιστούν για τον Ιουδαϊσμό την πηγή της Θείας Αποκάλυψης. Ειδικά το βιβλίο του Νόμου, η Τορά, αποτελεί για τους Εβραίους, οδηγό τον οποίον-όσοι είναι πιστοί-δεν εγκαταλείπουν. Απαγορεύσεις και επιβεβλημένες πρακτικές που καθορίζονται από τα κείμενα διέπουν όλες τις πτυχές της ζωής, από το πώς θα σφαχθεί ένα ζώο για να είναι κατάλληλο να φαγωθεί, ως την περιτομή, από τις μικρές ως τις μεγάλες συνήθειες. Η ανάγνωση της Τορά επιβάλλεται να γίνεται κάθε Δευτέρα και Πέμπτη, διότι, κατά μία άποψη, ο πιστός Ιουδαίος δεν πρέπει να μείνει πάνω από τρεις ημέρες χωρίς να ακούσει την Τορά. Το Ταλμούδ είναι μια ογκώδης, εξω-βιβλική συλλογή εβραϊκών κειμένων, προϊόν του μεσαιωνικού Ιουδαϊσμού, που αποτελεί τη συνέχεια της ιουδαϊκής Βίβλου και περιλαμβάνει όχι μόνο κείμενα που αφορούν την ερμηνεία του μωσαϊκού Νόμου αλλά και ποικίλο άλλο υλικό, νομικό, θεολογικό, ηθικό, επιστημονικό, ιστορικό, λαογραφικό κ.λπ. έχοντας έτσι και εγκυκλοπαιδικό χαρακτήρα.
Το Ταλμούδ ερμηνεύεται ως μελέτη ή διδασκαλία, κατά σύντμηση του Ταλμούδ Τορά που σημαίνει μελέτη ή διδασκαλία του νόμου και ήταν έργο μορφωμένων ραββίνων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι ανώνυμοι. Μετά τον μωσαϊκό Νόμο, είναι το έργο που επέδρασε όσο κανένα άλλο στη ζωή και τη σκέψη του ιουδαϊσμού.
Το Ταλμούδ, αποτελείται από δύο βασικά τμήματα:
* Τη Μισνά, που σημαίνει μελέτη, μάθηση, από το ρήμα σανά που σημαίνει διδάσκω δι’ επαναλήψεως και
* Την Γκεμαρά, που σημαίνει τελείωση ή ολοκλήρωση.
Σε αυτά προστίθενται και κάποια βοηθητικά κείμενα.
Να περάσουμε τώρα στο δεύτερο ερώτημα…
Γιατί στη Χριστιανική πίστη και λατρεία διατηρούνται τα βιβλία της Π.Δ.;
Η χρήση της Π.Δ. στη λειτουργική ζωή, είναι ένα θέμα που ανά καιρούς δημιούργησε ζητήματα και εύλογα ερωτήματα, αφού μέσα στην Π.Δ. αντανακλάται το πολεμικό φρόνημα, η σκληρότητα και η επιθετικότητα του… «εκλεκτού λαού»…
Κάποιες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα μπορείτε να δείτε… και εδώ.
Να πούμε πρώτα ποια είναι αυτή η «σωτηρία» που αναφέραμε ότι εξ αιτίας της επελέγη από τον Θεό ο λαός του Ισραήλ ως «περιούσιος»…και τι ακριβώς είναι το «σχέδιο» του Θεού…
Ο άνθρωπος, κατά την βιβλική διήγηση, πλάθεται από τον Θεό «κατ’ εικόνα και ομοίωση Θεού». Δύσκολοι Θεολογικοί όροι…αλλά θα πω δυο κουβέντες να τους ξεθολώσω κάπως γιατί είναι απαραίτητο…θα πω δηλαδή πώς του ερμηνεύει η Ορθόδοξη Θεολογία…
Το «κατ’ εικόνα»: είναι το όλον της φύσης του ανθρώπου, χαρίσματα και δυνατότητες… η προίκα που του έδωσε δηλαδή ο Θεός.
Το «καθ’ ομοίωση»: είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της φύσης του ανθρώπου με προσανατολισμό στον Θεό.
Έπλασε, λοιπόν, ο Θεός τον άνθρωπο κατά την Βιβλική διήγηση, ελεύθερο, αυτεξούσιο, πνευματικό, κοινωνικό, κυρίαρχο επί της κτίσεως. Σκοπός αυτής της προίκας, είναι να αξιοποιηθεί για να γίνει ο άνθρωπος Θεός. Δηλαδή, εκτός των άλλων, αθάνατος. Αφού εκτός από το κατ’ εικόνα, πάντα κατά την Ορθόδοξη Θεολογία, στην κατάσταση του Παραδείσου ο άνθρωπος ήταν προικισμένος και με τα «δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης», δηλαδή την δυνατότητα αθανασίας, αναμαρτησίας, την αθωότητα, την ακακία, την αγαθότητα, την έλλειψη πόνου, κόπου και φθοράς, την κατοχή πολλών γνώσεων…
Αυτά όλα τα προικιά ήταν δυνατότητες, όχι τελειωμένα πράγματα… ήταν εν δυνάμει.
Πάντα κατά την Ορθόδοξη Θεολογία, λόγω της «πτώσης» των Πρωτοπλάστων…
του οντολογικού δηλαδή αποχωρισμού τους από τον Θεό, είναι μακρύς πια αυτός ο δρόμος της Θέωσης, διότι «αμαυρώθηκε το κατ εικόνα», ο άνθρωπος έγινε δηλαδή θνητός, πάσχει και φυσικά… αποσυνδέθηκε από τον Θεό και από την αρμονική του σχέση με την Φύση.
Με την «πτώση», δηλαδή, η φύση του ανθρώπου εισήλθε στον κόσμο της φθοράς, και μαζί του εισήλθε στον κόσμο της φθοράς και όλη η Δημιουργία.
Ο άνθρωπος φτιάχτηκε «λίαν καλώς», είναι εικόνα Θεού και με την προσωπική του προσπάθεια, το «καθ’ ομοίωσην», πορεύεται προς το «κατ’ εικόνα». Το «καθ’ ομοίωσην», δηλαδή, απλά είναι ο δρόμος. Δρόμος που ο άνθρωπος τον πορεύεται πάντα με την Χάρη του Θεού.
Μικρή παρέκβαση…
Δεν χρειάζεται να συμφωνείτε με όλα αυτά που σας λέω… αυτά είναι μέρος της Χριστιανικής Ανθρωπολογίας.
Είναι δηλαδή η Χριστιανική απάντηση στα ερωτήματα «ποιος δημιούργησε τον άνθρωπο;» και «ποιος ο σκοπός ύπαρξης του ανθρώπου;».
Δεν είναι απαραίτητο να τα πιστεύει κάποιος που… δεν πιστεύει και που έχει φυσικά κάθε δικαίωμα σ’ αυτό.
Και… ναι… όποιος επιλέγει να μην πιστεύει, μπορεί να απαντά σε όσους του… κολλάνε, ότι:
Ως ελεύθερος και αυτεξούσιος επιλέγει τι θα πιστέψει ο ίδιος…
Αυτό οφείλουν να το σεβαστούν άπαντες, αφού αυτοί οι «άπαντες» ισχυρίζονται ότι ελευθερία και αυτεξούσιο είναι μέρος των δυνατοτήτων του ανθρώπου ως Θεϊκού Δημιουργήματος…
Άρα να τον αφήσουν όποιον δεν πιστεύει στην ησυχία του και…ο Θεός ξέρει αν και πότε θα…τα βρουν οι δυο τους…
Στο θέμα μας τώρα…
Ολόκληρη η Π.Δ., ειδικά δια των Προφητών ευαγγελίζεται αυτό το μήνυμα. Στην Π.Δ. «πατά» ο λόγος και η διδασκαλία του Χριστού και των Αποστόλων για να δειχθεί ότι Αυτός, ο Γιος της Μαρίας, είναι ο Υιός του Θεού, ο αναμενόμενος Μεσσίας.
Η Καινή Διαθήκη (Κ.Δ.) και η Πατερική γραμματεία, στηρίζονται στην Παλαιά Διαθήκη, την ερμηνεύουν με Χριστολογική ματιά και αποτελούν απάντηση στην Εβραϊκή θεώρηση περί του εκλεκτού λαού και του ακόμη επερχόμενου Μεσσία...
Ο Μεσσίας ήρθε, είναι ο Χριστός και είναι τόσο Χριστός όσο και Γιαχβέ, δηλαδή Θεός Πατέρας, διότι ο Θεός είναι Ένας με τρεις υποστάσεις.
…Ως γαρ υιός τεχθείς
και ως αμνός αχθείς,
και ως πρόβατον σφαγείς,
και ως άνθρωπος ταφείς,
ανέστη εκ νεκρών ο Θεός,
φύσει Θεός ων και άνθρωπος.
Ός έστι τα πάντα,
καθ’ ό κρίνει νόμος,
καθ’ ό διδάσκει λόγος,
καθ’ ό σώζει χάρις,
καθ’ ό γεννά πατήρ,
καθ’ ό γεννάται υιός,
καθ’ ό πάσχει πρόβατον,
καθ’ ό θάπτεται άνθρωπος,
καθ’ ό ανίσταται Θεός.
Ούτος έστιν Ιησούς ο Χριστός,
ού η δόξα εις τους αιώνας των αιώνων.
Αμήν
Μελίτων Σάρδεων, ομιλία Περί Πάσχα
Ό,τι κείμενο γράφτηκε μετά την έλευση του Χριστού, δεν μπορεί να «σταθεί» χωρίς την Π.Δ., διότι δεν μπορεί να ευαγγελισθεί κάτι που έχει ήδη συντελεστεί, την έλευση εν προκειμένω του Μεσσία. Ευαγγελίζονται, τα μετά Χριστόν κείμενα, την Δευτέρα Παρουσία, τα Έσχατα δηλαδή και την Βασιλεία του Χριστού.και ως αμνός αχθείς,
και ως πρόβατον σφαγείς,
και ως άνθρωπος ταφείς,
ανέστη εκ νεκρών ο Θεός,
φύσει Θεός ων και άνθρωπος.
Ός έστι τα πάντα,
καθ’ ό κρίνει νόμος,
καθ’ ό διδάσκει λόγος,
καθ’ ό σώζει χάρις,
καθ’ ό γεννά πατήρ,
καθ’ ό γεννάται υιός,
καθ’ ό πάσχει πρόβατον,
καθ’ ό θάπτεται άνθρωπος,
καθ’ ό ανίσταται Θεός.
Ούτος έστιν Ιησούς ο Χριστός,
ού η δόξα εις τους αιώνας των αιώνων.
Αμήν
Μελίτων Σάρδεων, ομιλία Περί Πάσχα
Η πρώτη «αναφορά» του Θεού στο «σχέδιο σωτηρίας», γίνεται αμέσως μετά την «πτώση»… στο Κεφ. 3,14 της Γενέσεως, το λεγόμενο και «Πρωτοευαγγέλιο», όπως έχω ξαναγράψει…
«Λέει» ο Θεός στον όφη της διήγησης:
«καὶ ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς· αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν»…
Ο όφις αυτός, κατά την Θεολογία, είναι ο Διάβολος, το όντως Κακό δηλαδή…
Η γυναίκα του κειμένου, κατά την Χριστιανική Θεολογία, είναι η Παναγία…
Το σπέρμα της γυναικός είναι ο Μεσσίας ο οποίος θα νικήσει τον Διάβολο, θα του συνθλίψει δηλαδή το κεφάλι νικώντας τον δια της Αναστάσεώς Του, ενώ ο Διάβολος θα του τραυματίσει την φτέρνα δια του επιφυλασσόμενου Σταυρικού Θανάτου Του.
Αυτές οι δύο εκφράσεις, δηλαδή, αναφέρονται στη Νίκη του Χριστού επί του Θανάτου δια του Θανάτου Του.
Στον Αναστάσιμο Ύμνο…
Χριστός Ανέστη εκ νεκρών,
θανάτω θάνατον πατήσας
και τοις εν τοις μνήμασιν,
ζωήν χαρισάμενος
θανάτω θάνατον πατήσας
και τοις εν τοις μνήμασιν,
ζωήν χαρισάμενος
μπορούμε θαυμάσια να δούμε να υμνείται η «σωτηρία» έτσι όπως την κατανοεί η Χριστιανική πίστη.
Σωτηρία είναι η κατάργηση του Θανάτου, της κοινής μοίρας των ανθρώπων.
Ο Θάνατος πλήττει την ανθρώπινη φύση, είναι η οντολογική της μοίρα εξαιτίας της «πτώσης». Είναι ο «έσχατος εχθρός» (Α΄Κορ. 15,26.), από τον οποίο ήρθε ο Χριστός να μας λυτρώσει. Γι αυτό πέθανε και Αναστήθηκε, για να λυτρώσει από το Θάνατο ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ελπίδα για τον Χριστιανό είναι η Ανάσταση. Ανάσταση του σώματος κατά την Χριστιανική Ανθρωπολογία, διότι η ψυχή είναι ήδη αθάνατη.
Χάρισμα Ζωής, σωτηρίας δηλαδή στους «εν τοις μνήμασιν», σε όλο το θνητό ανθρώπινο γένος, είναι ο Θάνατος και η Ανάσταση του Ιησού.
Το «σχέδιο» προϋπέθετε την Σάρκωση, τον ιστορικό Βίο, την Σταύρωση και την Ανάστασή Του. Την ενανθρώπιση του Θεού Λόγου, του Υιού του Θεού, του Δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδας. Αυτό το «σχέδιο» περιγράφεται εντός της Π.Δ..
Ο «Άδης επικράνθη» με την παρουσία Του εκεί και με την Ανάστασή Του «κατεπόθη θάνατος εις νίκος».
Είχαμε πάρει το μονοπάτι για το σπίτι
θάλασσα ολούθε μπαμπακιά ο Απρίλης
κι όσο χωνόμαστε μες στα πλατάνια
τόσο σωπαίναν δε φυσούσε
μόνο που με κοιτάζαν από μέσα μου
νωπά τα μάτια της απ’ τα κεριά
και σφύριζα θυμάμαι το Χριστός Ανέστη.
Ο ουρανός που λίγο πριν αστροφορούσε
σ’ άσπρο σεντόνι γύριζε και σε βρεγμένο.
Δυο βήματα απ’ τη βρύση ο αδερφός της,
έσταζε το βρακί και το παγούρι του
―Χριστός Ανέστη, πώς περνάς, τι να περνούσε
κόντευε χρόνο πεθαμένος.
Γύρισε να μας δει κι έφεξε ο τόπος
σαν κάποιος να μας φωτογράφιζε τη νύχτα.
Χριστός Ανέστη
Μιχάλης Γκανάς
από το Μαύρα Λιθάρια, Καστανιώτης 1993
θάλασσα ολούθε μπαμπακιά ο Απρίλης
κι όσο χωνόμαστε μες στα πλατάνια
τόσο σωπαίναν δε φυσούσε
μόνο που με κοιτάζαν από μέσα μου
νωπά τα μάτια της απ’ τα κεριά
και σφύριζα θυμάμαι το Χριστός Ανέστη.
Ο ουρανός που λίγο πριν αστροφορούσε
σ’ άσπρο σεντόνι γύριζε και σε βρεγμένο.
Δυο βήματα απ’ τη βρύση ο αδερφός της,
έσταζε το βρακί και το παγούρι του
―Χριστός Ανέστη, πώς περνάς, τι να περνούσε
κόντευε χρόνο πεθαμένος.
Γύρισε να μας δει κι έφεξε ο τόπος
σαν κάποιος να μας φωτογράφιζε τη νύχτα.
Χριστός Ανέστη
Μιχάλης Γκανάς
από το Μαύρα Λιθάρια, Καστανιώτης 1993
Τις μέρες που ο Υιός του Ανθρώπου πορεύεται προς τον Σταυρό, η Λειτουργική ζωή είναι γεμάτη από αναγνώσματα της Παλαιάς Διαθήκης, πάνω σε αυτά στηρίζεται ολόκληρη η υμνογραφία των ημερών. Δεν είναι αποδοχή των «σταυρωτήδων», που λέει ο λαός, ούτε της πολιτικής τους φυσικά.
Είναι υπενθύμιση του Θεόπνευστου λόγου των Προφητών, ο οποίος επαληθεύεται με τον Σταυρό και την Ανάσταση, άρα και διαβεβαίωση ότι οι λόγοι του Χριστού που συναντάμε στην Κ.Δ. και η υπόσχεση της Δευτέρας Παρουσίας Του θα εκπληρωθούν και αυτοί… είναι επαναβεβαίωση του Χαρμόσυνου Μηνύματος και επανάληψη του Έρχου προς τον Αναστημένο Χριστό …
*** ΕΓΩ δεν είμαι ποιητής... αγαπώ όμως τους ποιητές και την ποίηση, κοσμική και εκκλησιαστική ποίηση αποτυπώνουν τα χνάρια του Θεού στην ανθρώπινη ψυχή.
Ελένη Λιντζαροπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου