ΠΕΡΙ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

ΠΕΡΙ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ
(Α’ ΜΕΡΟΣ)

 

 

  

 

 

Τελευταία πολύς λόγος και πολλές συζητήσεις γίνονται στα ΜΜΕ, αλλά και σε διαφόρους κύκλους για την θεοπνευστία ή μη της Παλαιάς Διαθήκης, για το εάν είναι ιερό βιβλίο, για το αν ανήκει στούς Εβραίους ή στούς Έλληνες ή και στούς δύο... εάν πρέπει να το μελετούμε και να το διαβάζουμε, εάν πρέπει να διδάσκεται εις τα σχολεία και στους νέους ανθρώπους, εάν μέρος της είναι αποδεκτό και μέρος της όχι, και πολλά άλλα αν...
Έχουν βαλθεί κάποιοι απαίδευτοι και ημιμαθείς (και ως γνωστόν, η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμαθείας) άνθρωποι που είναι αδιάφοροι εις τα της Πίστεως· που δεν ζουν μυστηριακή ζωη· που δεν πατούν ποτέ σχεδόν στην Εκκλησία, εκτός από Χριστούγεννα και Πάσχα· που έχουν μαύρα μεσάνυχτα εις τα θεολογικά· που έχουν τελείως άλλες αντιλήψεις απόψεις και θεωρίες, ξένες προς την Πιστη μας· που δεν είναι όχι μόνον Ορθόδοξοι, αλλά καν Χριστιανοί, που κάποιοι από αυτούς πιστεύουν εις τούς Δωδεκα ψευτοθεούς του Ολύμπου, έχουν βαλθεί λοιπόν κάποιοι, σώνει και καλά, εν ονόματι δήθεν της αλήθειας και του Ελληνισμού, να πλήξουν το κύρος και την Θεοπνευστία της Π. Διαθήκης, εξοστρακίζοντας την από την ζωή της Εκκλησίας και πετόντας την ως άλλοι Ναβουχοδονόσορες εις την του πυρός επταπλάσιον κάμινον.
Της αποδίδουν δε χαρακτηρισμούς και επίθετα, όχι μόνον βλάσφημα και φοβερά, αλλά και αισχρά που αδυνατεί οιοσδήποτε σοβαρός και πιστός άνθρωπος όχι μόνον να προφέρει, αλλά και να ακούσει.
Τι να πει και τι να απαντήσει κανείς σε όλους αυτούς τούς όψιμους υπερασπιστές της Αλήθειας και του Ελληνισμού, καθώς και σε όλα αυτά τα ανόητα και φαιδρά ερωτήματα που θέτουν. Ο Θεός να τούς φωτίσει και να τούς ελεήσει!
Φαίνεται πως στην εποχή μας, θα πρέπει πλέον να αμφισβητούμε και να συζητάμε ακόμη και τα... ΑΥΤΟΝΟΗΤΑ. Ας είναι.
Επειδή λοιπόν, πρέπει να είμαστε πάντοτε έτοιμοι να δίδουμε απαντήσεις εις όσους μας ερωτούν δια την Πίστιν μας "έτοιμοι αεί προς απολογίαν παντί τω αιτούντι υμάς λόγον" (Α’ Πετρου γ, 15) ας ιδούμε με μια σειρά αυτοτελών άρθρων, τι απαντάμε στα ερωτήματά τους και στα έωλα επιχειρήματά τους.

 

 

Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ ΠΡΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ

 

Η Παλαιά Διαθήκη αποτελεί, ως γνωστόν, την προτύπωση της Καινής Διαθήκης.
Αυτό σημαίνει πως η Παλαιά Διαθήκη περιέχει όλες τις απ’ αιώνων κεκρυμμένες αλήθειες του Θεού, οι οποίες φανερώνονται και εκπληρώνονται εις την Καινή Διαθήκη. Με άλλα λόγια, περιλαμβάνει την Πρόνοια και την Οικονομία του Θεού για την εξέλιξη του κόσμου και την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους, το οποίο μετά την παρακοή της Θείας εντολής των πρωτοπλάστων και την έξωσή του από τον επίγειο Παράδεισο, κατέβαινε μετά τον φυσικό θάνατο, δέσμιο και καταδικασμένο στον Άδη.

 

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΤΙ ΕΚΦΡΑΖΕΙ Ο ΟΡΟΣ ΔΙΑΘΗΚΗ

 

Ο όρος διαθήκη, σημαίνει τον ορισμό κάποιου προσώπου προς επιτέλεσιν συγκεκριμένης εργασίας. Με άλλα λόγια, την ανάθεση μιας αποστολής σε κάποιον.
Το περιεχόμενο μιας διαθήκης ποικίλλει αναλόγως των περιστάσεων και των αιτιών, δηλαδή το σκοπό για τον οποίο συνάπτεται.
Στη χριστιανική παράδοση, ο όρος διαθήκη, εκφράζει την σύναψη της συμφωνίας μεταξύ του Θεού και του ισραηλιτικού λαού, που έγινε με την παράδοση του Νόμου στη μορφή του Δεκαλόγου στον Προφήτη Μωϋσή, στο γνωστό όρος Χωρήβ ή αλλιώς Σινά.
Με την διαθήκη αυτή, δεσμεύεται ο Ισραήλ να τηρεί τις υπαγορευμένες σ’ αυτόν υποχρεώσεις και εντολές και καθίσταται περιούσιος λαός του Θεού και έθνος άγιον.
Η σύναψις διαθήκης μεταξύ Θεού κι ανθρώπων με πρωτοβουλία του Θεού βεβαίως, έχει ισχύ αιώνια κι αυτό φαίνεται σε όλη την ιστορία του ανθρωπίνου γένους και δη της προ Χριστού εποχής, κατά την οποία ο Θεός με στοργή φροντίζει, μεριμνά, επαγρυπνά και προστατεύει τον άνθρωπο προς εκπλήρωσιν της διαθήκης που σύναψε μαζί του, ώστε να επιτευχθεί η λύτρωση και η πνευματική αναγέννηση και τελείωσή του.
Πλην της άνωθεν γνωστής διαθήκης, μνημονεύονται σε βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης και άλλες συμφωνίες συναφθείσες υπό του Θεού με μεγάλες θρησκευτικές προσωπικότητες που πέρασαν από την ιστορία.
Έχουμε για παράδειγμα την διαθήκη μεταξύ του Θεού και του Νώε, όπου δεσμεύεται ο Θεός να μην καταστρέψει ποτέ ξανά το ανθρώπινο γένος με κατακλυσμό (Σοφ. Σειρ. 44, 17-18).
Επίσης την διαθήκη του Θεού μεταξύ των Πατριαρχών Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ για την εγκατάστασή τους στη γη της επαγγελίας, καθώς και την υπόσχεση πολλαπλασιασμού των απογόνων τους (Σοφ. Σειρ. 44, 19- 23).
Και φυσικά την συναφθείσα διαθήκη μεταξύ Θεού και Δαυΐδ, όπου ο Θεός υπόσχεται στον Δαυΐδ ότι από το γένος των απογόνων του θα προέρθει μεγάλος βασιλιάς για το Ισραήλ, καθώς και πλείστα άλλα παραδείγματα που δεν τυγχάνουν επί του παρόντος.

 

ΔΙΑΤΙ ΕΞΕΛΕΞΕ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΛΛΟΝ ΛΑΟΝ

 

Ίσως κάποιοι εκ των αγαπητών φίλων αναγνωστών να "στεναχωρούνται" που ο Θεός εξαίρεσε κι επέλεξε το γένος των Ισραηλιτών, τούς Εβραίους, ανάμεσα από τόσα άλλα Έθνη και αποκαλύφθηκε σ’ αυτούς και όχι σε κάποιον άλλο λαο, π. χ. τούς Έλληνες με το αξιοθαύμαστο, μοναδικό, αρχαίο ελληνικό πνεύμα και πολιτισμό.
Τα πράγματα είναι πολύ απλά και ξεκάθαρα και δεν θα έπρεπε να βασανίζεται κανείς από λογισμούς που προκαλούν σύγχυση στην ψυχή και την καρδιά, σκοτίζοντας τον νου και κλονίζοντας την πίστη.
Όποιος έχει πραγματικά καλή διάθεση ν’ ακούσει και να μάθει επί το προκείμενο, οπωσδήποτε θα κατανοήσει τούς πιθανούς λόγους, χάρη των οποίων ο Θεός προέβη σε μια τέτοια προτίμηση.
Ο Θεός, το μόνο που επιθυμούσε από τότε που ο άνθρωπος τον απαρνήθηκε, ήταν να τον ξαναφέρει κοντά Του, στούς πατρικούς Του κόλπους και προς επίτευξη του σκοπού αυτού έκανε το παν.
Ανάμεσα λοιπόν στούς λαούς του τότε γνωστού κόσμου, μόνο στον Εβραϊκό υπήρχε το κατάλληλο έδαφος, η κατάλληλος πνευματική υποδομή, ούτως ώστε να δεχθεί τον Ένα αληθινό Θεο στην καρδιά του.
Ίσως, ο απλοϊκός τρόπος ζωής και σκέψεως των ανθρώπων εκείνων, να συνέβαλλε και στην απλότητα της καρδιάς τους, κάνοντάς την περισσότερο αβρή, ταπεινή και δεκτική στην κλήση του Θεού προς σωτηρία, απ’ ο,τι κάθε άλλου λαού, έστω και πολιτισμένου, που ίσως ακριβώς αυτός ο πολιτισμός, η πρόοδος και η εξέλιξη του νοός και της σκέψεως, (όπως για παράδειγμα των σοφών προγόνων μας, των αρχαίων Ελλήνων) να εστάθησαν εμπόδιο στην αποδοχή του Ενός αληθινού Θεού, διότι τα στοιχεία της υπερηφανείας και της επάρσεως, να ήταν πιο έντονα και συνεπώς ο λόγος του Θεού δεν θα έφερε καρπούς και αποτέλεσμα. "Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν". (Ιακω. δ’, 6)
Όταν όμως το τότε "εκλεκτόν γένος" του Θεού, ο τότε "περιούσιος λαός" Του, ο Ισραήλ, απέρριψε τον Θεο και τον κατεδίκασε πάνω σ’ ένα Σταυρό, η χάρις του Θεού που επέμενε στην σωτηρία των ανθρώπων, εδόθη σε όλους όσους τον επίστεψαν και τον εδέχτηκαν κι ας μην είχαν καταγωγή από το Εβραϊκό γένος. "ουκ έστι προσωπολήπτης ο Θεός, αλλ’ εν παντί έθνει ο φοβούμενος αυτόν και εργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτός αυτώ εστι." (Πράξ. ι’, 34-36).
Ο Θεός λοιπόν, δεν απέρριψε τούς εξ Εθνών προερχομένους πιστούς και πρώην ειδωλολάτρες, λόγω κάποιων φυλετικών διακρίσεων και προτιμήσεων, σύμφωνα με κάποιους "νεοφιλοσόφους", αλλά τούς προτίμησε, μην αποκλείοντας έτσι κανέναν από το δρόμο της σωτηρίας.

 

Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

 

α) εξ απόψεως θεολογικής

 

Παρά τον πόλεμο που παρατηρείται στις μέρες μας ειδικά, η σπουδαιότητα της Παλαιάς Διαθήκης είναι μεγάλη.
Μαλιστα δίνει λύσεις κι απαντήσεις σε όλα τα προβλήματα που αφορούν και απασχολούν τον άνθρωπο καθ’ όλη την πορεία της ζωής του και σε όλα τα πιθανά επίπεδα, ήτοι θεολογικό, θρησκειολογικό, ιστορικό, κοινωνιολογικό, παιδαγωγικό, λογοτεχνικό.
Όπως γνωρίζουμε η εκκλησία μας στηρίζεται πάνω σε δύο πηγές, την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Η Αγία Γραφή αποτελείται από δύο βιβλία, την Παλαιά Διαθήκη και την Καινή Διαθήκη. Συμφωνα με τούς Πατέρες της Εκκλησίας μας, "Η Καινή Διαθήκη εις την Παλαιάν κρύπτεται και η Παλαιά Διαθήκη εις την Καινήν φανερούται" (Ιερού Αυγουστίνου Minge P.L. 34, 623), και του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου (337/345-407)
"Προέλαβε την Καινήν η Παλαιά, και ηρμήνευσε την Παλαιάν η Καινή. Και πολλάκις είπον, ότι δύο διαθήκαι και δύο παιδίσκαι και δύο αδελφαί τον ένα Δεσπότην δορυφορούσι. Κυριος παρά προφήταις καταγγέλεται· Χριστός εν Καινή κηρύσσεται. Ου καινά τα καινά προέλαβε γαρ τα παλαιά· ουκ εσβέσθη τα παλαιά· ηρμηνεύθη γαρ εν Καινή" (Ιερού Χρυσοστόμου, Ομιλία εις το "εξήλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αυγούστου" και εις την απογραφήν της αγίας Θεοτόκου, Minge P.G. 50, 796).
Εις την Π.Δ. επικρατεί ο τύπος, η σκιά και εις την Κ.Δ. το φως, η αλήθεια. Η Π.Δ. είναι προτύπωσις της Κ.Δ. και άνευ αυτής δεν κατανοείται τίποτα· η Π.Δ. προεικονίζει την Κ.Δ. και η Κ.Δ. συμπληρώνει την Π.Δ., σύμφωνα και με τον αδιάψευστο λόγο του Κυρίου μας που είπε:


"Μη νομίσητε ότι ήλθον καταλύσαι τον νόμον και τούς προφήτας· ουκ ήλθον καταλύσαι, αλλά πληρώσαι." (Ματθ. ε, 17)
Δηλαδή· Ας μην νομίσει η πιστέψει κάποιος ότι ήλθα δια να λύσω, η να καταλύσω, η να καταργήσω το νόμον και τούς Προφήτας μου. Αυτόν τον νόμον που έδωσα εγώ ο ίδιος και αυτούς τούς Προφήτας που έστειλα εγώ ο ίδιος. Όχι δεν ήλθα δια να τον καταργήσω, αλλά δια να τον πληρώσω. Δηλαδή να τον επαληθεύσω και να τον συμπληρώσω.
Εξάλλου ολόκληρη η εκκλησιαστική μας ιστορία στηρίζεται πάνω σ’ αυτές τις δύο πηγές, την Ιερά Παράδοση και την Αγία Γραφή. Όλοι οι Πατέρες μας, οι Οικουμενικές Συνοδοι, οι Άγιοι, οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς, η ύπαρξη και αυτοσυνειδησία της πίστεώς μας, σε αυτά τα δύο θεμέλια πατούν γερά και βαδίζουν σταθερά.
 
β) εξ απόψεως θρησκειολογικής
 

Όμως και από θρησκειολογικής απόψεως κρινόμενη, η αξία και η σπουδαιότητα της Π.Δ. είναι πάρα πολύ μεγάλη, διότι μέσα από αυτήν πληροφορούμαστε για την μοναδικότητα της προχριστιανικής εξ αποκαλύψεως μονοθεϊστικής θρησκείας, που πρώτος ασπάστηκε, πίστεψε και ακολούθησε ο Ισραήλ, καθώς επίσης και για τις διάφορες άλλες θρησκείες των χρόνων εκείνων, την παγανιστική τους ιδιότητα και τον τρόπο λατρείας τους. Συγκρίνουμε έτσι τα θρησκεύματα της εποχής εκείνης και σαφώς παραδεχόμαστε την μοναδικότητα και την ιδιαιτερότητα της μονοθεϊστικής θρησκείας, έναντι των λοιπών πολυθεϊστικών ειδωλολατρικών θρησκευμάτων.
 

γ) εξ απόψεως ιστορικής
 
Επίσης από ιστορικής απόψεως αντλούμε σπουδαιότατες πληροφορίες για την ύπαρξη και επιβίωση των άλλων λαών του αρχαίου κόσμου (π.χ. Περσών, Ασσυρίων, Βαβυλωνίων, Αιγυπτίων κ.λπ.), τις συνήθειές τους, τις μεταξύ τους σχέσεις, των τεχνών, της παιδείας, της γραμματείας, της θρησκείας τους κ.λπ., που άνευ των πηγών της Π.Δ. πολλά θα ήταν εκείνα που δεν θα γνωρίζαμε και για τα οποία θα ήταν δύσκολο να διαμορφώσουμε κάποια γνώμη, αν λάβει κανείς υπ’ όψιν το γεγονός, ότι πολλοί από αυτούς τούς λαούς στην πορεία της ιστορίας χάθηκαν και εξαφανίστηκαν τα ίχνη τους.
Επίσης η βοήθειά της εξ επόψεως κοινωνιολογικής δεν πρέπει να παραβλέπεται, διότι μέσα από το περιεχόμενο των σελίδων της αντλούμε πληροφορίες για τις κοινωνικές διαβαθμίσεις της εποχής, τα διάφορα κοινωνικά στρώματα, τη θέση των φτωχών, των δούλων, των χήρων και ορφανών, των πλουσίων, τόσο στις σχέσεις που υπήρχαν μεταξύ όλων, όσο και στις ξεχωριστές κοινωνικές τους τάξεις, καθώς επίσης και για την επικράτηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και αδικίας.
 
δ) εξ απόψεως παιδαγωγικής
 
Θα ήταν βέβαια μεγάλη παράληψη να μην αναφερθεί κανείς στην παιδαγωγική σπουδαιότητα της Π.Δ., όπου εμφανίζεται ο Θεός σαν τον κατ’ εξοχήν Παιδαγωγό, που οδηγεί συνέχεια τον ιδιότροπο λαο του με απαράμιλλο τρόπο και μοναδική σοφία, παιδαγωγόντας τον καθ’ όλη την διάρκεια της πορείας του στην έρημο, αλλά και αργότερα και πάντα. Εαν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τα γεγονότα των βιβλίων της Π.Δ. και δη των ιστορικών, αφ’ ενός μεν θα έχει να συλλέξει σημαντικές πληροφορίες και οδηγίες πάνω σε θέματα αγωγής, ηθικής, παιδείας γενικώτερα, τα οποία θα τον βοηθήσουν μέχρι και σήμερα ως προς την εκτέλεση και την εφαρμογή τους, αφ’ ετέρου δε θα μείνει άναυδος, μη μπορώντας να μη θαυμάσει το ύψιστο μεγαλείο που συναντά κανείς, σε όλες όσες σελίδες της αναφέρονται σε ιδέες περί Θεού, κόσμου, και ανθρώπων.
 
ε) εξ απόψεως λογοτεχνικής
 
Όσον δε αφορά το λογοτεχνικό της κάλλος, κατέχει μία μοναδική και απαράμμιλη θέση στην παγκόσμια γραμματεία, για τον απίστευτα μοναδικό εκφραστικό λόγο της, που διακρίνεται ως προς το ύφος, την δύναμη, τα ρητορικά σχήματα και τις εξαιρετικές παρομοιώσεις και μεταφορές, το πάθος των εκφράσεων, τις ζωηρές διηγήσεις και τις σπάνιες εικόνες και γενικά - επειδή κανείς αισθάνεται πολύ μικρός, ταπεινός και πτωχός, ούτως ώστε να μπορέσει να περιγράψει το μεγαλείο, τον θησαυρό και τον πλούτο της γλώσσας της - θα μπορούσαμε να πούμε σαν κατακλείδα, ότι αποτελεί ανεπανάληπτο μνημείο του γραπτού λόγου σε ολόκληρη την ιστορία του πνεύματος.
Ας σημειώσουμε, τέλος, πως η Π.Δ. αποτελείται από 49 βιβλία, τα οποία η Εκκλησία μας δέχεται αδιαμφισβήτητα και εμπλουτίζει το λειτουργικό και κατηχητικό της έργο με αυτά.
Σαν επίλογος, ας σημειωθεί μόνον, το ότι η αλήθεια του Θεού, όσο και αν πολεμάται ειδικά σήμερα, δεν αλλάζει και ούτε έχει κανείς το δικαίωμα να επιχειρεί αλλοιώσεις και διεστραβλώσεις, χάρη της Νέας Τάξης πραγμάτων και της Νέας Εποχής.
Έτσι λοιπόν, δεν πρόκειται να απορριφθεί ποτέ από την Εκκλησία ο θησαυρός της Παλαιάς Διαθήκης, όσο κι αν το επιθυμούν ορισμένοι... ανεγκέφαλοι, εγκέφαλοι.
Η αλήθεια του Θεού ήταν, είναι και θα είναι διαχρονική, παντοτινή και αιώνια και η διδασκαλία της πίστεως ίδια, έτσι όπως ακριβώς αποκαλύφθηκε στούς προφήτες και τούς Αποστόλους από αρχαίων ημερών μέχρι και σήμερα.
Εμείς καλά θα κάνουμε ως ιδιαιτέρως ευεργετημένοι από την Πρόνοια του Θεού, να Τον ευχαριστούμε ακατάπαυστα, μέσα από την καρδιά μας, γι’ αυτήν την θεϊκή συμπόνοια και δωρεά, το ότι δηλ. γεννηθήκαμε με τα φώτα της πίστεως της ορθοδόξου, και να προσπαθούμε να μην παρασυρόμαστε από διάφορα σχόλια εναντίον της Παραδόσεώς μας, αλλά να είμεθα κάθε φορά σε θέση να αντιμετωπίζουμε με θάρρος και πίστη, όσους λοιδορούν την ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ και ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ του Θεού.